Forumkeuze in algemene voorwaarden
Het is voor contractspartijen altijd goed om heldere afspraken te maken over wat te doen bij geschillen. Dat kan bijvoorbeeld in algemene voorwaarden. Niet zelden staat er in algemene voorwaarden een forumkeuzebeding. Maar wat is een forumkeuze en waartoe dient het? Nadat deze vragen zijn beantwoord, zal een uitspraak van het Hof van Justitie worden besproken.
Wat is een forumkeuze en waartoe dient het?
Met een forumkeuze wordt door partijen een gerechtelijke instantie uitgekozen die over een eventueel geschil zal oordelen. Als partijen niets afspreken, dan geldt in beginsel dat de rechter in de woonplaats van de gedaagde partij bevoegd is kennis te nemen van het geschil. Dat geldt zowel in nationale als in internationale geschillen.
De Brussel I Verordening regelt onder andere welke rechter bevoegd is kennis te nemen van internationale geschillen in burgerlijke- en handelszaken. De Verordening is van toepassing als één van de partijen woonplaats heeft op het grondgebied van een lidstaat van de Europese Unie. In de Verordening wordt partijen (onder bepaalde voorwaarden) de mogelijkheid gegeven om een gerecht of gerechten van een lidstaat aan te wijzen die over een eventueel geschil mag oordelen.
Zeker bij internationale overeenkomsten kan men er belang bij hebben een bepaald gerecht aan te wijzen dat over het geschil mag oordelen. Als een Nederlander bijvoorbeeld met een Griek contracteert, dan heeft hij er belang bij dat de Nederlandse rechter bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. Al is het maar omdat procederen in Griekenland kostbaarder is gezien de afstand.
Casus
In het geval waarover het Hof van Justitie op 7 juli 2016 oordeelde, ging een Frans bedrijf een overeenkomst aan met een bedrijf uit een ander land, voor het vervaardigen van een metalen constructie. Tussen partijen is een overeenkomst tot stand gekomen waarop de algemene voorwaarden van het Franse bedrijf van toepassing waren. In die algemene voorwaarden is het Franse recht op de overeenkomst van toepassing verklaard en is de rechter in Parijs gekozen om kennis te nemen van een eventueel geschil. Uiteindelijk ontstond tussen partijen een geschil en moest worden geoordeeld of de forumkeuze in de algemene voorwaarden rechtsgeldig was overeengekomen.
Oordeel
Het oordeel was helder. Als de forumkeuze voldoet aan de vormvereisten die de Verordening stelt en partijen daadwerkelijk hebben ingestemd met de forumkeuze, dan kan een forumkeuze worden opgenomen in de algemene voorwaarden. De vormvereisten die de Verordening aan de forumkeuze stelt, geven de rechter overigens belangrijke handvatten om te toetsen of partijen daadwerkelijk hebben ingestemd met de forumkeuze.
Partijen kozen voor de rechter van Parijs en niet voor de rechter van een lidstaat, dus ook daarover ontstond een geschil. Over de inhoud van de forumkeuze werd geoordeeld dat het gekozen gerecht zich bevindt in de hoofdstad van een lidstaat. Bovendien maakt ook de keuze voor toepasselijkheid van het Franse recht duidelijk dat de rechter in Frankrijk bevoegd is om kennis te nemen van geschillen die voortvloeien uit de tussen partijen gesloten overeenkomst.
Tot slot
Overigens is met het aanwijzen van een rechter in een lidstaat nog niet gezegd dat die rechter ook volgens het recht van die lidstaat dient te beslissen. Daarover kunnen partijen apart afspraken maken. Als een Nederlander en een Griek contracteren dan kan de Nederlandse rechter bevoegd zijn om kennis te nemen van het geschil. Maar als partijen overeenkomen dat het Griekse recht op de overeenkomst van toepassing is, dan zal de Nederlandse rechter moeten beslissen op basis van Grieks recht.
Tip
Zorg dat uw onderneming zich bedient van algemene voorwaarden en dat ze ook van toepassing zijn op de overeenkomst die wordt aangegaan. Zeker als met een buitenlandse partij wordt gecontracteerd, dan is het goed om na te denken over welke rechter over een eventueel geschil zou moeten oordelen en welk recht op de overeenkomst van toepassing is.